ADMINISTRATIEVE PROCEDURES
Sociale Zekerheid in Nederland
Het Nederlandse socialezekerheidsstelsel is gebaseerd op het solidariteitsbeginsel. Dit betekent dat iedereen bijdraagt aan het stelsel, ongeacht zijn inkomensniveau, en dat iedereen recht heeft op een uitkering als hij aan de voorwaarden voldoet. Hieronder vallen werklozen, gehandicapten, zieken en gepensioneerden die geen of slechts een beperkt inkomen hebben. Andere steunregelingen in het systeem kunnen hulp bieden bij ziekte, invaliditeit of arbeidsongeschiktheid.
Sociale zekerheid in Nederland bestaat uit sociale verzekeringen en sociale voorzieningen. Door ervoor te zorgen dat iedereen toegang heeft tot een vangnet, draagt het socialezekerheidsstelsel in Nederland bij tot een meer gelijke samenleving voor iedereen.
Sociale verzekeringen
Er zijn twee soorten sociale verzekeringen in Nederland: volksverzekeringen en werknemersverzekeringen. Ledereen in Nederland is wettelijk verplicht verzekerd voor de volksverzekeringen, waaronder de Algemene Ouderdomswet (AOW), de kinderbijslag, de Wet Langdurige Zorg (WLZ) en de Algemene Nabestaandenwet (Anw).
Als werknemer in Nederland bent u automatisch ingeschreven in de volgende sociale verzekeringen: Werkloosheidswet (WW), Ziektewet (ZW), Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA), Zorgverzekeringswet (Zvw). Deze verzekeringen bieden financiële bescherming voor het geval u uw baan verliest, ziek wordt of niet meer in staat bent om te werken. Als u zelfstandig ondernemer bent, kunt u ervoor kiezen om u vrijwillig in te schrijven in deze regelingen.
Sociale verzekeringen worden betaald uit het premies en belastingen en gelden voor bijna iedereen die in Nederland woont en/of werkt.
Algemene Ouderdomswet (AOW)
De Algemene Ouderdomswet (AOW) regelt het minimaal verplichte pensioen voor ouderen die de AOW-leeftijd hebben bereikt. De premie voor deze volksverzekering wordt geïnd via de inkomstenbelasting. De Sociale Verzekeringsbank keert de AOW uit aan de verzekerden. Bij de SVB kunt u uw AOW aanvragen via uw DigiD.
De Kinderbijslag
De Kinderbijslagwet is een sociale uitkering dat is bedoeld voor de onderhoudskosten van kinderen. De Kinderbijslagwet wordt uitgevoerd door de Sociale Verzekeringsbank (SVB) en hier kunt u ook de kinderbijslag aanvragen. Volwassenen die naar school gaan, werkloos of arbeidsongeschikt zijn hebben recht op kinderbijslag.
De Wet Langdurige Zorg (WLZ)
De Wet langdurige zorg (Wlz) is een Nederlandse wet die financiële steun biedt aan mensen met een langdurige zorgbehoefte. Het doel van de Wlz is ervoor te zorgen dat deze mensen de zorg en ondersteuning kunnen krijgen die zij nodig hebben, met behoud van hun zelfstandigheid en kwaliteit van leven. Aanvragen van zorg via de Wlz kan via het CIZ.
De Algemene Nabestaandenwet (Anw)
De Algemene nabestaandenwet (Anw) geeft financiële steun aan mensen die hun partner hebben verloren. Deze steun is bedoeld om de achterblijvende partner te helpen zijn levensstandaard te handhaven. De Anw-uitkering wordt betaald uit het Sociaal Verzekeringsfonds. Om voor een uitkering in aanmerking te komen, moet de nabestaande tussen de 18 en 65 jaar oud zijn en ten minste één jaar getrouwd zijn geweest met of een geregistreerd partnerschap hebben gehad met de overledene. Anw wordt aangevraagd via SVB.
Werkloosheidsverzekering (WW)
Als u uw baan verliest, kunt u recht hebben op een werkloosheidsuitkering (ww-uitkering). Om deze uitkering te krijgen, moet u in de afgelopen 15 maanden minstens 12 maanden gewerkt hebben. De uitkeringen worden berekend op basis van uw vroegere loon en worden gedurende maximaal 38 weken betaald. Aanvragen of advies kan via het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV).
Ziekte-uitkering (ZW)
Als u ziek bent en niet kunt werken, kunt u recht hebben op een ziektewetuitkering. Deze uitkeringen worden maximaal 2 jaar betaald. Om in aanmerking te komen, moet u ten minste 4 van de afgelopen 5 jaar hebben gewerkt. Aanvragen of advies kan worden aangevraagd via het UVW.
Arbeidsongeschiktheidsverzekering (WIA)
Als u door een ziekte of handicap niet kunt werken, hebt u mogelijk recht op een werkloosheidsuitkering. Deze uitkeringen worden maximaal 2 jaar betaald. Om in aanmerking te komen, moet u in de afgelopen 5 jaar minstens 4 jaar gewerkt hebben. Aanvragen van WIA-uitkering geschiedt via het UWV.
Zorgverzekering (Zvw)
De zorgverzekeringswet (Zvw) is een verplichte verzekering die de kosten van medische zorg dekt. Hieronder vallen huisartsenbezoek, ziekenhuisopname, medicijnen en geestelijke gezondheidszorg. De premie voor deze verzekering wordt automatisch ingehouden op uw salaris. Als u zelfstandig ondernemer bent, moet u de premie zelf betalen.
Sociale voorzieningen
Er zijn in Nederland een aantal sociale uitkeringen beschikbaar voor mensen die niet in aanmerking komen voor een uitkering op grond van de sociale verzekeringswetgeving of van wie de uitkering te laag is om van te leven. Tot de belangrijkste sociale voorzieningen in Nederland behoren:
De Participatiewet
De Participatiewet, voorheen Wet Werk en Bijstand (WWB), is een wet die ondersteuning biedt aan mensen die in staat zijn om te werken, maar problemen ondervinden bij het vinden of uitvoeren van werk. Dit kan bijvoorbeeld komen door een lichamelijke of verstandelijke beperking die een arbeidsbeperking tot gevolg heeft. De Participatiewet heeft de instrumenten om ervoor te zorgen dat ook deze mensen een plek op de arbeidsmarkt kunnen vinden.
De wet regelt ook de financiële bijstand voor mensen die geen of onvoldoende inkomen of vermogen hebben om in hun levensonderhoud te voorzien en die niet in aanmerking komen voor andere uitkeringen. Aanvragen van een indicatie of advies kan via het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV).
De Toeslagenwet (TW)
De Toeslagenwet (TW) is bedoeld om personen die al een uitkering van het UWV ontvangen, een aanvullend inkomen te verschaffen. Dit kan ertoe bijdragen dat u een bepaalde levensstandaard kunt handhaven, ook als u niet kunt werken. Om voor een aanvullende uitkering in aanmerking te komen, moet u aan een aantal criteria voldoen. Zo moet u ouder zijn dan 18 jaar en ten minste 26 weken in Nederland hebben gewoond. Daarnaast mag u geen andere inkomstenbronnen hebben, zoals een pensioen of werkloosheidsuitkering uit een ander land. Als u aan alle voorwaarden voldoet, kunt u een aanvullende uitkering aanvragen door een aanvraagformulier in te vullen en op te sturen naar het UWV.
De Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten (Wet Wajong)
De Wajong is een regeling van de Nederlandse overheid die financiële steun en arbeidsbemiddeling biedt aan jongeren met een handicap. De regeling is bedoeld om mensen met een handicap te helpen bij het vinden van passend werk en hen de nodige ondersteuning te bieden om aan het werk te blijven.
Om in aanmerking te komen voor de Wajong moet u 18 jaar of ouder zijn en een handicap hebben die is begonnen voor uw 18e of tijdens uw studie. Ook moet u door uw handicap niet in staat zijn ten minste 15 uur per week te werken.
Naast financiële ondersteuning biedt de Wajong ook arbeidsondersteuning. Als u in staat bent om te werken, helpt het UWV u bij het vinden van een passende baan. Aanvragen van een Wajong uitkering kan via het UWV.
De Wet inkomensvoorziening voor oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW)
De IOAW-wet is een inkomensvoorziening voor oudere werknemers (geboren vóór 1965) die werkloos zijn. Als zij voldoende arbeidsverleden hebben, kunnen zij aanspraak maken op een IOAW-uitkering als hun werkloosheidsuitkering eindigt. De IOAW-uitkering vult het inkomen aan tot het bijstandsniveau. Vermogen speelt bij deze uitkering geen rol. Het aanvragen van uw IOAW wordt gedaan via de gemeente via uw DigiD.
De Wet inkomensvoorziening voor oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ)
De wet IOAZ is bedoeld om oudere zelfstandigen die door werkloosheid of een arbeidsbeperking onvoldoende inkomen hebben, financieel te ondersteunen. Dit gebeurt via de IOAZ-uitkering die bij de gemeente kan worden aangevraagd. De gemeente neemt vervolgens een beslissing over de hoogte van de uitkering en of de aanvrager daarvoor in aanmerking komt. Aanvragen van IOAZ-uitkering doet u via de gemeente.
De Wet inkomensvoorziening voor oudere werklozen (IOW)
De IOAW is een aanvulling op uw inkomen uit een werkloosheidsuitkering en is bedoeld als overbruggingsuitkering tot u de AOW-leeftijd bereikt. U kunt IOAW krijgen als u 60 jaar of ouder bent, of als u een werkloze van elke leeftijd bent die niet langer in aanmerking komt voor een werkloosheidsuitkering. Mensen die niet kunnen werken vanwege een handicap hebben ook recht op IOAW. De uitkering bedraagt 70% van het minimumloon. Als u denkt in aanmerking te komen voor IOAW, neem dan voor meer informatie contact op met het Centrum voor Werk en Inkomen (CWI) bij u in de buurt.
Zoals je leest is er in Nederland een groot socialezekerheidsstelsel. Op websites zoals zorgwijzer.nl of digitaal.scp.nl vindt u meer informatie over de verschillende stelsels waar u in Nederland aanspraak op kunt maken. Mede door het sociale zekerheidsstelsel kunnen inwoners in Nederland hulp krijgen en een goede kans maken op een welvarend leven waarin er altijd wordt voorzien van basisvoorzieningen zoals een bijstandsuitkering of een zorgverzekering.